Wet Zorg en Dwang

Op 1 januari 2020 is de Wet zorg en dwang ingevoerd. Deze wet regelt onder welke voorwaarden onvrijwillige zorg, zoals vrijheidsbeperkende maatregelen, bij cliënten met een psychogeriatrische aandoening, een verstandelijke beperking en in bepaalde situaties bij cliënten met NAH, het syndroom van Korsakov en de ziekte van Huntington is toegestaan. Het uitgangspunt van de wet is ‘Nee, tenzij’. In principe mag onvrijwillige zorg niet worden toegepast, tenzij er sprake is van een ernstig nadeel voor de cliënt of zijn omgeving.

Omdat er nog veel onduidelijk is over de uitvoerbaarheid van de Wet zorg en dwang, gold 2020 als een overgangsjaar. Vanwege de coronacrisis zijn zowel de verdere implementatie van de wet als het oplossen van de bestaande knelpunten vertraagd. In opdracht van VWS is eind 2021 het eerste deel van de wetsevaluatie afgerond. Deze evaluatie bevestigt onze opvatting dat de Wzd een complexe wet is, die lastig te implementeren en toe te passen is. In het najaar van 2022 wordt het tweede deel van de evaluatie verwacht.

We hebben de belangrijkste informatie over de Wet zorg en dwang en het standpunt van V&VN op een rijtje gezet.

Standpunt V&VN

V&VN vindt het belangrijk dat onvrijwillige zorg zo veel mogelijk wordt voorkomen. En als het echt niet anders kan dat de minst ingrijpende vorm van onvrijwillige zorg voor een zo kort mogelijke duur wordt ingezet. Dit is ook het uitgangspunt van de Wet zorg en dwang. V&VN heeft samen met andere veldpartijen haar zorgen naar VWS geuit over de uitvoerbaarheid van de wet, omdat een aantal randvoorwaarden nog niet op orde zijn en er een tekort aan zorgverleners is die de rollen van de Wzd kunnen uitvoeren. Voor V&VN is het belangrijk dat de uitvoerbaarheid van de Wet zorg en dwang sterk verbetert, zodat deze beter aansluit op de praktijk. 

Video Sandra de Wit

Wat doet V&VN?

• Er zijn landelijke werkgroepen opgezet met daarin o.a. beroeps- en brancheorganisaties en patiëntenverenigingen. Het doel is om knelpunten op te pakken en oplossingen in kaart te brengen.
• Er komt een update van de praktische handreiking over ‘Vrijheidsbeperking in het ziekenhuis? Nee, tenzij…’. In deze handreiking zullen de gevolgen van de Wet zorg en dwang voor het ziekenhuis worden meegenomen.
• Er wordt een richtlijn onvrijwillige zorg ontwikkeld door de Universiteit Maastricht samen met een werkgroep van verzorgenden, verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten in opdracht van V&VN en ZonMW. Het doel van deze richtlijn is om praktische handvatten te bieden in de intra- en extramurale ouderenzorg en verstandelijke gehandicaptenzorg.

Alle input blijft welkom

Ook na afronding van het tweede deel van de evaluatie (eind 2022) zal landelijk overleg plaatsvinden over verdere verbetering van de Wzd. Daarom roept V&VN alle verpleegkundigen en verzorgenden op om de knelpunten waar jullie met de Wet zorg en dwang tegenaan lopen aan ons door te geven. Wij zorgen ervoor dat deze informatie bij VWS terecht komt. Heb je andere vragen? Aarzel niet en neem contact op via wetzorgendwang@venvn.nl.