Meerderheid verpleegkundigen en verzorgenden ervaart problemen bij samen beslissen

Als zorgprofessional samen met de patiënt of cliënt op zoek naar de behandeling of zorg die het beste bij hem of haar past. Dat is samen beslissen. Bij een meerderheid (60%) van de verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten gaat dat soms moeizaam. Dat blijkt uit een peiling van V&VN ingevuld door meer dan 1.400 zorgprofessionals.

De meeste problemen die zorgprofessionals ervaren, hebben te maken met de familie en naasten van de patiënt of cliënt. Zo zitten familie en naasten soms niet op één lijn (onderling of met de patiënt of cliënt), hebben niet voldoende kennis over de ziekte en het zorgaanbod of zijn afwezig op bepalende momenten. Dit knelpunt wordt het vaakst genoemd (181 keer).

Andere obstakels voor samen beslissen hebben te maken met een gebrek aan tijd (168 keer) of de manier waarop de zorg is georganiseerd (49 keer). Bijvoorbeeld vanwege het ontbreken van multidisciplinaire overleggen of wet- en regelgeving die de keuze bepaalt. Andere problemen gaan over patiënten of cliënten die fysiek of mentaal niet in staat zijn tot samen beslissen (47 keer) en de positie van verpleegkundigen of verzorgenden binnen de organisatie (42 keer). Ook het gebrek aan ziekte-inzicht bij de patiënt of cliënt, kennis bij zorgprofessionals over samen beslissen en taalbarrières worden genoemd.

Behoefte aan trainingen

Om de vaardigheden voor samen beslissen te verbeteren, zeggen verpleegkundigen, verzorgenden en verpleegkundig specialisten behoefte te hebben aan multidisciplinaire trainingen in teamverband. Aan de ene kant helpt dit om meer handen en voeten te geven aan samen beslissen (bijvoorbeeld in gespreks- en communicatietechnieken), aan de andere kant geeft het meer duidelijkheid over de verschillende rollen en expertises binnen een multidisciplinair team.

In de peiling is ook gevraagd naar de invloed van werkdruk op samen beslissen. Een derde (33%) geeft aan dat door een hoge werkdruk weinig tijd is om te praten over verschillende mogelijkheden, wensen en behoeften van een patiënt of cliënt. Dit wordt vooral door verzorgenden zo ervaren, want bijna de helft (46%) zegt dat werkdruk in hoge mate de reden is dat samen beslissen minder wordt toegepast. Onder verpleegkundigen (36%) en verpleegkundig specialisten (17%) is dit minder het geval.

Tegelijkertijd zien vrijwel alle ondervraagden (96%) samen beslissen als iets dat bij het werk van een zorgprofessional hoort. En geven ze aan dat samen beslissen een integraal onderdeel van het werk zou moeten zijn, in plaats van iets dat ‘erbij’ moet worden gedaan.

Echt samen beslissen?

Hoe samen is samen beslissen nou eigenlijk? Ruim de helft van de respondenten (53%) geeft aan dat de inbreng van een patiënt of cliënt voor hen net zo zwaar weegt als die van de zorgprofessional. Bijna een derde (31%) is het daar mee oneens en zegt dat de inbreng van een patiënt of cliënt zwaarder weegt. Slechts 3% vindt dat de professionele kennis van een zorgprofessional zwaarder weegt. In sommige situaties is samen beslissen lastig, bijvoorbeeld bij patiënten op de IC of cliënten met dementie in een verpleeghuis.